Nhiệm vụ cấu tạo và sửa chữa két dầu và các bộ phận thông gió các te

I. KÉT DẦU

1. Công dụng của két dầu
Két dầu dùng để làm mát dầu.
Két dầu được đặt nối tiếp hoặc song song với ống dầu chính. Khi đặt nối tiếp, két dầu có thể đặt giữa bơm dầu và bầu lọc hoặc giữa bầu lọc và đường dầu chính.
Trong một số động cơ có công suất nhỏ, hệ thống bôi trơn không có két dầu. Trong trường hợp này, dầu được làm mát cùng với động cơ.

2. Phân loại:
Có hai loại két làm mát dầu
- Loại làm mát bằng không khí.
- Loại làm mát bằng nước.
3. Cấu tạo
Trên động cơ có thể sử dụng két dầu làm mát bằng không khí.
Két dầu làm mát bằng không khí, két dầu được tiếp xúc với khí trời và thường đặt phía trước két nước của động cơ.
Két dầu làm mát bằng không khí gồm có: khoang trên nối thông với khoang dưới bằng nhiều ống nhỏ, các ống nhỏ có thể là ống dẹt hoặc ống tròn và có dây xoắn hoặc cánh tản nhiệt bao quanh, ở khoang dưới có các ống dẫn dầu vào và dầu ra.

Két dầu kiểu ống

Khi động cơ làm việc, dầu nóng từ các te theo ống dẫn vào khoang trên qua các ống dẫn nhỏ và dầu được làm nguội nhờ không khí thổi qua của quạt gió, rồi chảy về khoang dưới và qua đầu nối dẫn dầu ra lên đường dầu chính đi bôi trơn cho các chi tiết hoặc trở về các te.

Để tránh hiện tượng hỏng két dầu, khi nhiệt độ dầu thấp do động cơ còn nguội hay nhiệt độ khí trời thấp, thường có lắp van một chiều ở két dầu. Khi nhiệt độ dầu còn thấp, van mở dầu không vào két dầu  mà lên ngay đường dầu chính để bôi trơn bề mặt làm việc có ma sát hoặc trở về các te.

Một số động cơ dùng két dầu làm mát bằng nước.

Két dầu làm mát bằng nước, nước làm mát động cơ được chảy qua các ống dẫn nhỏ mang dầu nóng, nước làm mát sẽ thu nhiệt đưa đến két nước của động cơ để làm nguội dầu.

II. THÔNG GIÓ CÁC TE

1. Mục đích thông gió các te

Trong quá trình động cơ làm việc, khí nén và khí cháy có nhiệt độ cao thường lọt từ buồng cháy xuống các te qua khe hở giữa xéc măng và xi lanh, giữa xu páp và ống dẫn hướng xu páp. Trong khí cháy có hơi nước, hơi nhiên liệu và các khí sunfua ….

Hơi nước sẽ ngưng tụ trong các te làm dầu sủi bọt tạo thành nhũ tương quánh và nhờn. Khí sunfua sẽ hỗn hợp với hơI nước tạo thành axít sunfuaríc (H2SO4) hay axít sunfuarơ (H2SO3). Những axít này lẫn trong dầu bôi trơn sẽ cho động cơ chóng mòn. Khí cháy không những làm hỏng dầu bôi trơn mà còn cho dầu có nhiệt độ cao và áp suất trong các te cũng lớn, làm cho dầu bị phân huỷ và tiêu hao nhiều dầu…

Nếu đường thông gió các te bị tắc, áp lực bên trong các te lớn có thể phá hỏng phớt chắn dầu phía đuôi trục khuỷu làm cho dầu nhờn rò ra bộ ly hợp.

Vì vậy, phải thông gió các te để giảm độ mòn các chi tiết, tăng tuổi thọ động cơ và tăng thời gian sử dụng của dầu.

2. Các phương pháp thông gió các te

a. Thông gió các te động cơ bốn kỳ

- Thông gió các te kín;

- Thông gió hở.

Thông gió các te hở thường dùng lỗ hoặc ống nối thông với các te với khí trời.

Khi động cơ làm việc, hơi dầu ở các te qua lỗ hay ống này được xả ra ngoài khí trời.

Thông gió các te hở

Thông gió các te kín

b. Thông gió các te động cơ hai kỳ

Động cơ diesel hai kỳ có xu páp xả, các te chứa dầu bôI trơn nên dầu cũng được thông gió như động cơ bốn kỳ.

Động cơ xăng hai kỳ loại không có xu páp nên các te không cần thông gió các te.

II. HIỆN TƯỢNG VÀ NGUYÊN NHÂN HƯ HỎNG, PHƯƠNG PHÁP KIỂM TRA, SỬA CHỮA KÉT DẦU

1. Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng

Két dầu thường có một số hiện tượng hư hỏng sau đây:

- Đầu của các ống dẫn dầu bị rỉ rét, móp méo, thủng.

- Các đầu nối, chờn ren, các mặt bích bị vênh...

- Các lá tản nhiệt bị biến dạng.

2. Phương pháp kiểm tra

Bằng phương pháp quan sát để xác định vết nứt lớn, móp, méo các ống dẫn và hiện tượng chờn ren của các lỗ ren hoặc hư hỏng các ống dẫn mềm.

Để kiểm tra sự rò rỉ ở các ống bên trong két dầu có thể dùng khí nén có áp suất bằng cách: làm kín hai đầu ống dầu vào và đầu ống dầu ra, nối ống dẫn không khí vào một lỗ thông với giàn ống, sau đó sử dụng bộ điều khiển áp suất không khí, điều chỉnh áp suất đến giá trị yêu cầu và thổi vào giàn ống (mỗi loại két dầu có áp suất kiểm tra tương ứng, cần sử dụng tài liệu hướng dẫn sử dụng). Ngâm giàn ống vào nước nóng khoảng 800C, nếu có các bọt khí xuất hiện, thì vị trí xuất hiện bọt khí bị rò rỉ.

3. Phương pháp sửa chữa

Trong thực tế, két dầu bị rò rỉ thường phải thay mới.

Để sửa chữa các vết nứt do hàn, phải hàn lại các đầu loe của giàn ống. Khi hàn phải cẩn thận tránh ảnh hưởng đến các ống bên cạnh.

Hoặc có thể sửa chữa các ống bị hư hỏng bằng cách lồng ống nhỏ hơn vào ống bị hư, sau đó làm loe cả hai đầu và hàn chúng lại với nhau.

Nếu các lá tản nhiệt bị biến dạng thì phải nắn lại.

Chú ý: Không được phép dùng lại các giàn ống làm nguội dầu tháo ra từ những động cơ bị hư hỏng, dù đã được kiểm tra và làm sạch cẩn thận. Trong giàn ống này có thể chứa các hạt kim loại và có thể lẫn vào dầu động cơ, gây ra các sự cố khác.

II. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH THÁO LẮP KÉT DẦU

1. Tháo két dầu

Đối với két dầu làm mát bằng nước hay két dầu kiểu ống, trước khi tháo rời cần đổ dầu khoáng vào trong vỏ của két dầu để tẩy rửa cặn và các tạp chất bên trong của két dầu. Ngâm  két dầu trong dung dịch cho đến khi sự tạo bọt dừng lại, sau đó lấy két dầu ra ngoài và rửa sạch bằng nước nóng. Tuỳ theo loại vật liệu chế tạo két dầu để có nồng độ dung dịch và quy trình làm sạch thích hợp.

Tháo các bộ phận tiến hành trình tự:  Tháo ống mềm dẫn dầu của két làm mát, tháo nắp đậy, đệm kín, vòng chặn sau đó rút giàn ống dẫn dầu ra khỏi vỏ két dầu.

Đối với két dầu làm mát bằng không khí: Tháo ống mềm dẫn dầu vào két dầu rồi mới tháo két dầu. Dùng dầu hoả rót vào để rửa sạch các ống dẫn dầu để rửa và sau đó dùng khí nén để thổi khô. Dùng khí nén để thổi sạch cặn bẩn giữa các lá, sau đó phải kiểm tra lại các khoá đóng mở của bộ làm mát dầu, sau đó lắp lại cùng với các ống dẫn mềm và chùi sạch các vết dầu ở bên ngoài.

2. Kiểm tra phát hiện hư hỏng của các chi tiết

Tiến hành kiểm tra các chi tiết và điền kết qủa vào các cột tương ứng trong phiếu kiểm tra sau:

3. Sửa chữa két làm mát dầu

- Tiến hành sửa chữa các chi tiết để sử dụng.

- Thay mới những chi tiết hư hỏng nặng hoặc thay két làm mát dầu.

4. Lắp két dầu

5. Rửa bộ phận thông hơi các te

Để rửa bộ phận thông hơi các te ta tiến hành như sau:

Tháo ống dẫn khí của bầu lọc không khí thông đến ống đổ dầu và ống dẫn khí đến buồng xu páp, dùng dầu hoả rửa sạch và dùng không khí nén để thổi khô. Khi lắp trở lại phải bắt chặt các đầu nối, không được có hiện tượng rò khí.

Đối với một số xe có van thông hơi ở các te, nếu bám dầu bẩn quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của van, cho nên cần phải rửa sạch. Khi rửa, tháo thân van trên buồng xu páp xuống, sau khi dùng dầu hoả rửa sạch, lắp đệm lót và thân van về vị trí cũ. Xiết các bu lông vừa phải để tránh làm vỡ van.

Phát động động cơ cho động cơ chạy không tải để kiểm tra tình trạng hoạt động của van thông hơi, dùng óng nghe đặt trên than van, luôn thay đổi tốc độ quay của động cơ, nếu có tiếng cao thấp thì van hoạt động bình thường, nếu không thì phải thay van hoặc thân van.